Kemalizm İdeolojisi - Prof. Dr. İsmet GİRİTLİ (3)

Maurice Duverger, 1964'te yayınlanan ve dilimize de çevrilen "Introduction a la Politique - olitikaya Giriş" adlı eserinde, Marksistlere göre ideolojilerin sadece sınıfları yansıttığını vurguladıktan sonra şunaları yazar: "1796'da Destutt de Tracy'nin icat ettiği "ideoloji" sözü Marx tarafından başka bir anlamda yeniden ele alınmış ve bugün artık sık sık kullanılır olmuştur. İdeolojiler fikir, düşünce ve inanç sistemleridir. Marksistlere göre ideolojileri toplumsal sınıflar yaratırlar. İdeolojilerle toplumasal sınıflar (Marx'a göre) tek ve aynı gerçeğin birbirini tamamlayan iki yönünden başka, şey değildirler. Karl Marx 1847'de çıkardığı "Felsefenin Sefaleti" adlı kitabında şunları yazar : "Kendi maddesel üreticiliklerine uygun olarak toplumsal ilişkileri kuran aynı insanlar, yine kendi toplumsal ilişkilerine uygun olarak prensipleri, entellektüel kategorileri de üretirler." Marx ideoloji terimini çok sık kullanmıştır : Üç ciltlik "Alman ideolojisi" adlı eserinde, bu sözü başlık yapmıştır. Bu eserde İdeolojiler, sınıfların durumlarını haklı göstermek amacını güden düşüncelerle görüşlerden meydana gelme sistemlerdir.

Duverger'ye göre; Marx'ın bu görüşü, Mars'ın eserlerini yazdığı çağı durumuna belirli bir ölçüde uygundu. Zira o sıralarda ideolojiler de, siyasi partiler gibi, özellikle toplumsal sınıflarla ilgiliydi. Muhafazakâr ideoloji ile Liberal İdeolojinin Fransız İhtilâlinden beri sürüp giden çatışması, toprak aristokrasisi ile sanayici, tüccar, bankacı ve entellektüel burjuvazi arasındaki anlaşmazlığı açıkça göstermekteydi. Sonradan Sosyalist İdeoloji sanayileşme ile gelişen yeni bir toplumsal sınıfın, Proletaryanın ihtiyaçlarını, isteklerini ve emellerini ifade etti.

Fakat Prof. Duverger gibi sol düşünceye hoşgörü ve sempati gösteren düşünüre göre bile : Marksist görüş kendi devrinde dahi, toplum sınıflarına oranla ideolojilerin birbirlerine bağlılığını mübalağa etmekteydi. Zira ideolojilerin gelişmelerinde sınıflardan başka daha birçok unsurlar da yer almaktadır. Meselâ Milliyetçi ideolojiler, bazan, başka bir ülkenin boyunduruğundaki bir ülkenin bütün sınıflarının ortak ihtiyaçlarını ifade ederler.

Nitekim Kemalizm, bu satırlar yazarının yıllardan beri çeşitli vesilelerle vurguladığı gibi, "sınıfsal" değil "Ulusal" bir ideolojidir. Kemalizm'i, bir "Modernleştirici Milliyetçilik" veya "Ulusal Modernleşme" ideolojisi olarak kabul eden görüş, Türkiye içinde ve dışında giderek yaygınlık kazanmaktadır.

Hal böyleyken, bir öğretim üyesi Ekim 1980'de yayınladığı "Kemalizm'in Özü, Görüşler, Düşünceler" adlı kitabının önsözünde : "12 Eylülü izleyen günlerde "Kemalizm" sözcüğü eskisinden de yaygın bir biçimde kullanılmaya başlandı. Ancak herkesin Kemalizm'den anladığı, ya da anlamak istediği başka şeyler oluyor. Bu bakımdan daha eski yazılarımdan ikisini de katarak bu derlemeyi bir an önce yayınlamaya karar verdim. Bu kitaba seçtiğim yazılar genellikle belli bir dünya görüşünün değişik yönlerini vurgulama savında, özgün yazılardır'' dedikten ve Kemalizm'in adını Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşının Başkumandanı ve Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu Mustafa Kemal'den alan bir ideoloji olduğunu ve fakat Kemalizm'de fazla bir sistemleşme olmadığını belirtmek suretiyle, yani ideoloji niteliğini "lütfen" kabul ettikten sonra, konuya şu sözlerle giriyor : "Kemalizm'i sağlıklı bir şekilde anlayabilmek için Osmanlı İmparatorluğunda Tanzimatla birlikte başlayan "Batılılaşma" çabalarını ve bunun ardındaki sınıfsal dürtüleri iyi anlamak gerekir. Bunu anlamak için de Osmanlı toplumunun sınıf yapısı başlangıcından itibaren ele alınmalıdır." Yazarın bu beyanından, Önsözünde bahsettiği "belli bir dünya görüşü"nün Marksizm olduğunu; yami yazarın, ulusa bir modernleşme ideolojisi olan ve kendine özgü analitik, pragmatik ve ampirik metodu bulunan Kemalizm'i Marksist metod ve yorum ile açıklamağa kalkıştığını görüyoruz.

Orta çağdan bu yana Türk-İslâm Devletlerinin Kuruluş, gelişme, çöküş ve yeniden örgütlenme süreçlerini incelediğimiz zaman, Kapıkulunun ortak bir olgu olarak karşımıza çıktığını vurgulayan yazar, Kapıkulu yaratılmasının ana nedeninin merkezin iç ve dış düşmanlarına karşı koyabilmek için, elinin altında, kendisine sıkı bir şekilde bağlı, düzenli bir kadro bulundurulması dileği olduğunu ve Kemalizm'in, bünyesi değişen yeni Kapıkulunun ideolojisi ve uygulaması olarak karşımıza çıktığını söyleyebilmektedir.

Herşeyi "sınıf" esası ile açıklamak uğruna, dogmatik bir görüşten ve önyargılarla yola çıkan bir kafanın, Ulus Egemenliğe, laikliğe, Halkçılığa dayalı dinamik bir Ulusal Modernleşme ideolojisi olan Kemalizm yeni Kapıkulu oluşturmak amacı ile kurulmuş bir ideoloji olarak tanımlamasını hayret ve ibretle karşılıyoruz.

Kanaatimiz şudur ki : Kemalizm'in ideoloji olduğunu inkâr etmek yoluna gitmemekle birlikte, Kemalist ideolojiyi kendi saplantılarıma göre tahrif etmek te "Kemalizm Düşmanlığı"nın bir türüdür.